نور اصلی ترین عامل پویایی یک فضای داخلی است .بدون نور ،فرم ،رنگ ،بافت قابل دیدن نخواهند بود .با دقت در پیرامون و اطراف خود متوجه می شویم که با نو،رپردازی غلط و با قرار گرفتن در جای نامناسب زیبایی آنها به چشم نمی آید .

هدف نور پردازی مناسب این نیست که نور کافی را ایجاد کنیم تا مخاطب در فضا ،کارهاییش رو به راحتی و دقت انجام دهد بلکه این یک هدف اولیه و شرط لازم می باشد ،شرط کافی و درواقع هدف اصلی خلق محیطی زیبا و کارآمد منطبق با ویژگی هیا خاص آن فضاست .ج

ماهیت نور

نور از ذراتی به نام فوتون تشکیل شده است که با سرعتی معادل سیصد هزار کیلومتر درثانیه به صورت امواج و ذرات حرکت می کند و طیف قابل رویت (قرمز تا بنفش )بر چشم اثر می گذارد .

اهمیت نور پردازی

بازرگانی مهمانانی رو برای شام دعوت کرد .مهمانان بوی اشتها آور غذا رو استشمام کرده و همگی مشتاق منتظر شام بودند .میزبان خانه را غرق در روشنایی قرمز کرد .در نور قرمز گوشت اشتها آور جلوه می کرد ،اما اسفنجاج به رنگ سیاه و سیب زمینی ها قرمز شدند .پیش ازاینکه مهمانان از حیرت به خود آیند ،روشنایی قرمز به روشنایی آبی تبدیل شد.کباب ها  منظره گندیده به خود یافتند و سیب زمینی ها کپک زده به نظر رسیدند .همه مهمانان بااینکه می دانستند این تغییر وضعیت به خاطرنور است با این حال اشتهای خود را از دست دادند و بعد میزبان دوباره نور سفید را روشن کردو زمان نگذشت روحیه شاد قبلی به مجلس بازگشت .این تمثیلی  از "گوته " درباره عمل زیبایی شناسانه نور ورنگ بود تا جایگاه و اهمیت نور پردازی رو در فعالیت های جاری و روزمره با زبانی ساده مشخص کند

نور طبیعی و نور مصنوعی

در طول روز نور طبیعی باید به عنوان منبع اصلی به کار روید و با نور مصنوعی ترکیب شود تا در طی ساعات شب مورد استفاده قرار بگیرد .

علت  نیاز به نور طبیعی از دو عامل ناشی می شود :ارتباط با فضای خارجی  که از طریق پنجره میسر می گردد و دیگری ماهیت نور طبیعی و نیز تغییرات آن در طول روز که نور مصنوعی این خاصیت رو ندارد .

امامی دانیم همیشه ممکن نیست روشنایی لازم فضای داخل را از نور طبیعی تامین نمود .وقتی نور خورشید کم می شود ،در روزهای ابری و در طول ساعات شب همچنین دراتاق ها و فضاهایی که نور طبیعی در دسترش نمی باشد لازم است تا از نور مصنوعی استفاده کنیم .یکی از خصوصیات نور مصنوعی که نور طییعی این قابلیت رو ندارد انطاف پذیری آن است که در مواقع خاص می توان آن را کنترل کرد تا میزان متفاوتی را برای فضای داخل تامین کند .

شار نوری

مقدار نور منتشر شده توسط یک منبع روشنایی نظیر یک لامپ است .شارنوری برحسب لومن (lm) اندازه گیری می شود .مقدار شار نوری هر لامپ در جداول تهیه شده توسط کارخانجات سازنده لامپ ها آمده است.شار نوری یک لامپ رشته ای 100 وات در حدود 1380 لومن است در حالیکه شارنوری یک لامپ فلورسنت  فشرده 20 وات با لاست الکترونیکی حدود 1200 لومن می باشد .

شدت نوری

مقدار شارنوری ساطع شده از منبع نور در یک جهت خاص می باشد .این مشخصه برحسب کاندلا (cd)اندازه گیری می شود .

خیرگی

عامل آزار دهنده چشم است که بوسیله چراغ ها یا به صورت غیر مستقیم به وسیله سطوح منعکس کننده ایجاد می شود.خیرگی وابسته به میزان درخشندگی و اندازه منبع نور و همچنین موقعیت منبع نور و همچنین موقعیت منبع نسبت به ناظر است .خیرگی باعث ناراحتی شده و همچنین می تواند باعث کاهش قابل توجهی در کیفیت عملکرد بینایی شود .

خیرگی بردو نوع است .خیرگی مستقیم و خیرگی انعکاسی

خیریگی مستقیم در اثر درخشندگی بیش از حد منابع نوری به وجود می آید

خیرگی انعکاسی به انعکاس آزرهنده و مزاحم نور لامپ ها و،چراغ ها یا پنجره هیای که نور شدیدی از آنها می تابد از روی سطح منعکس کننده از قبیل صفحه نمایش کامپیوترها و حتی سطح میزها اطلاق می گردد .

شدت روشنایی

برای هر ناحیه تامین روشنایی خاص باید مقیاسی از منابع روشنایی شدت خاصی از نور را ایجاد کنند.شدت روشنایی در سراسر ناحیه ای که تامین روشنایی مد نظر است ،باید به طورمعقولی یکنواخت باشد .این به این معنی است که که سرتا سر اتاق باید به میزان مناسبی روشن شود .این به منظور اجتناب از ایجاد نواحی تاریک در مساحت های زیاد است که ممکن است در حالتی که شخص مجبور است ،از ناحیه تامین روشنایی مربوط به خود به اطراف نگاه کند ،به تطابق چشم اثر بگذارد .شدت روشنایی باید به استانداردهای مربوطه انتخاب شود

شدت روشنایی 20LUX  حداقل مقداری است که باید برای تمام فضاهای داخل ساختمان به استثنای مناطق کاری در نظر گرفته شود .200LUX  حداقل شدت روشنایی است که برای مناطق کاری ساختمان در نظر گرفته شود.

نورپردازی مصنوعی

 در ساعات محدودی از شبانه روز و نیز برای تأمین فعالیت ها  چون مطالعه، صرف غذا استفاده میکنند. روشــنایی برخی فعالی منابع نور مصنوعی بســته به شــکل آنها به صورتهای نقطهای، خطــی، صفحهای و یا حجمــی در فضا قرار میگیرنــد. به طور کلی نورپردازی فضا به سه روش انجام میگیرد.

نور پردازی عمومی: در این روش توزیع نور طبیعی یا مصنوعی در کل فضا به صورت متوازن انجــام میگیرد و بدین صورت از ایجاد گوشــه های تاریک یا قســمتهایی با نور خیره کننده، جلوگیری میشود.

نورپــردازی موضعی: با توجه ّ به اینکــه برای برخی فعالی انجام کارهای ظریف نورپردازی عمومی پاســخگو نیســت از نور موضعی استفاده میشود. این ً قابل تنظیم بوده و با بهره گیری از آن می ً توان باعث تقســیم فضا شد. مثال این نور میتواند بر حوزه غذاخوری تأکید کند. لازم به ذکر اســت ترکیب هماهنگ این نوع نورپردازی حجمی، خطی، نقطهای با نورپردازی عمومی ترکیب جذابی را به وجود میآورد.

در زیر برخی از نکات مهم در خصوص نورپردازی مصنوعی آمده است.

میتوان به وســیله نور، فضایی را وسیعتر و یا کوچکتر نمایش داد. برای این منظور کافی اســت نورپردازیها بر روی دیوارها و کنجهای محیط انجام شــود. به این ترتیب اطراف محیط روشنتر از مرکز شده و بزرگتر جلوه میکند، حال آنکه به عنوان مثال اگر در نورپردازی یک اتاق نشیمن تنها به یک منبع نور برای روشن کردن منطقهای کوچک در محدوده مبلمان اکتفا کنیم، دامنه دید افراد محدود شده و در نتیجه فضا حتی کوچکتر از آنچه هست به نظر میآید. به منظور توزیع روشــنای دلخواه لازم  اســت محل قرارگیری و ترتیب چراغها به گونه ای باشد که نور کافی به قسمتهای بالایی  دیوارها و سقف برسد. این امر عموما چراغها در فواصل یکنواخت دارد تا بدین ترتیب شدت روشنایی مورد نیاز در فضا حاصل شود لازم اســت برای تأمین روشنایی هر ناحیه، شدت خاصی از نور ایجاد شود. و باید توزیع نور به طور معقولی یکنواخت باشد. این امر به آن معنی است که سرتاسر اتاق باید به میزان مناسبی روشن شود و از ایجاد نواحی تاریک در مساحتهای زیاد جلوگیری به عمل آید

نورپــردازی متمرکز یا نقطهای:

 با این نورپردازی میتوان بــر نقطه خاصی در فضا تأکید ً نمود. مثال برای نورپردازی یک تابلو یا یک مجسمه. با بهره گیری از تعدادی نورهای متمرکز و نقطهای میتوان یکنواختی فضا را برهم زد و ریتم جالبی را ایجاد نمود.

 

 

 

 

        

برچسب ها