menu خانه هنر و معماری زنجان

ساختمان

تعریف:

درحالت کلی،به هر چیزی که ساخته می شود ساختمان می نامند، در این کتاب منظور از ساختمان، بنا های ساخته شده با مصالح ساختمانی می باشد.

انواع ساختمان

الف) از لحاظ مصالح مصرفی (-1اسکلت بتنی 2-اسکلت فلزی -3آجری -4خشتی و گلی)

ب)از لحاظ کاربرد(1-مسکونی2-اداری3-تجاری4-آموزشی5- بیمارستان 6-انبارها7-ورزشگاه وباشگاه)

الف)از نظر مصالح مصرفی

1-ساختمان های اسکلت بتنی:

اسکلت این نوع ساختمان ها(تیر های اصلی وستون ها)از بتن مسلح (بتن آرمه) با فرمول ترکیبی به قرار زیر ساخته می شود.

فولاد (به صورت میلگرد ساده ویا آج دار) سیمان +آب+ماسه+شن= بتن آرمه

توجه:سقف این نوع ساختمان ها به صورت تیرچه بلوکی ویا به صورت بتن آرمه اجرا می گردد.

معایب:1-ساخت آن زمان زیاد می برد2-سنگینی وزن بتن(افزایش بار مرده)

محاسن:1-عمر طولانی(بتن 28روزه نود درصد مقاومت خود را به دست می آورد وده درصد باقیمانده در بیست تا بیست و پنج سال به دست می آید)

2-مقاومت در مقابل نیرو های وارده(کششی-فشاری)3-مقاومت در برابر آتش سوزی ها

توجه:از انواع آجر،سفال های تیغه ای،قطعات گچی و یا چوب،دیوارهای بتن آرمه جهت ایجاد پارتیشنها(دیوار های جدا کننده)استفاده می کنند.

2-ساختمان های اسکلت فلزی

اسکلت این نوع ساختمان ها(پل ها وستون ها)ازپروفیل های فولادی بوده و اتصالات آن در ایران معمولا از جوش استفاده می شود.

سقف این نوع ساختمان ها به صورت تیرچه بلوکی و یا به صورت طاق ضربی اجرا می شود.

معایب:1-زنگ زدگی در برابر رطوبت 2-در برابر آتش سوزی های شدید،تغییر شکل می دهد.

محاسن:1-ساخت اسکلت سریع صورت می گیرد2-فضای کمتری اشغال می کند

توجه1:سقف این نوع ساختمان ها به صورت تیرچه بلوک و یا به صورت طاق ضربی اجرا می گردد.

توجه2:اتصالات اسکلت فلزی در ایران به وسیله جوش انجام می شود ودر برخی کشور ها از پیچ استفاده می کنند.

توجه3:در اتصالات اسکلت فلزی،از تسمه و نبشی ودر اتصالات زیر ستون ها از پلیت و یا صفحه فولادی استفاده می شود.

توجه 4:در ایران ستون را معمولا از تیرآهن های Inp،ipe به صورت دوبل و یا تیر آهن های بال پهن Ipb ویا قوطی به صورت تکی استفاده می شود.

توجه5:از انواع آجر،سفال های تیغه ای،قطعات گچی و یا چوب،جهت ایجاد پارتیشن ها استفاده می نمایند.

3-ساختمان های آجری

ساختمان هایی که تحمل بار های مرده و زنده،به عهده دیوار های آجری بار برمی باشد،ساختمان های آجری می نامند.در این نوع ساختمان ها،دیوار های باربر آجری به صورت مسلح (دیوار آجری مسلح)ساخته می شوند.

توجه1:دیوارآجری مسلح:دیوار آجری که در داخل آن شبکه میلگرد به کار رفته باشد.

توجه 2:در ایران،معمولا در جهت ساختن سقف ها از سقف تیرچه بلوکی با استفاده ازشناژهای افقی روی دیوار های باربرو شناژهای قائم،حداقل در چهار گوشه ساختمان،در حالت بتنی مسلح استفاده می شود.

توجه 3:حداقل ضخامت دیوار های باربر(حمال) در ساختمان های آجری 35 سانتی متر در نظر گرفته می شود.دیوار های 22سانتی به صورت نیمه باربر بوده و از دیوار های 11سانتی متری به صورت غیر باربر جدا کننده (پارتیشن) و از دیوار های تیغه 5 سانتی متری نیز به صورت غیر باربروجدا کننده فضای داخلی مانند سرویس دستشویی،حمام استفاده می شود.

معایب:1-فضای زیادی توسط دیوار های آجری اشغال می شود.

2-محدودیت تعداد طبقات ساختمان

محاسن:1-فراوانی مصالح 2-ارزانی مصالح

4-بنا های سنتی (ساختمان های خشتی و گلی)

این نوع بنا ها مشمول آیین نامه 2800 ایران نمی باشد،با گل و یا خشت ساخته می شود.این نوع بناها به علت ضعف مصالح،مقاومت چندانی در برابر زلزله ندارند و به طور کلی باید ازاحداث آنها خود داری گرددولی چنان چه در نواحی دور دست که فراهم آوردن مصالح مقاوم گران تمام می شود،ضرورتا ساخته می شود باید مطابق دستورالعمل های فنی ویژه ای با به کار گیری عناصر مقاوم چوبی،فلزی،بتنی و یا ترکیبی از آنها طوری تقویت شوند که در برابر زلزله به طور نسبی حائزایمنی گردند.

1-5:آشنایی با انواع خاک،از نظر مقاومت

قبل از ارائه طرح یک نقشه ساختمان بایستی زمین را از نظر مقاومت ونوع خاک بررسی نمود،تا میزان تحمل بارزمین مورد نظر مشخص شود.هر چه زمین سست تر باشد ابعاد پی ساختمان بیشتر می شود و میزان بار گذاری و نیز تعداد طبقات آن به نسبت کمتر می شود.در صورت عدم بررسی زمین از نظر مقاومت آن،خسارت مالی و جانی جبران ناپذیری به وقوع خواهد پیوست.

ردیف	رنگ خاک	مشخصات
1	خاکستری نرم	1-خاک ته نشین لای رود خانه ها می باشد 2-تورم آن بسیار زیاد می باشد 3-اثر آب در این خاک فوق العاده سریع است 4-نرم وپر ترک می باشد
2	سفید	1-مواد تشکیل دهنده این نوع خاک ها گچ و آهک است 2-مکش آب در این نوع خاک بسیار زیاد است 3-تورم خاک در این نوع خاک ها زیاد است
3	مایل به سبز تیره	1-این خاک ها از دانه های چسبنده تشکیل یافته اند 2-نفوذ آب در حد متوسط و تورم آن نیز کم است
4	قرمز مایل به سبز	چناچه با ترکیبات شن درشت و ماسه باشند،از نوع بسیار خوب بوده که به نام گراول معروف است.

 

حالت دستی آزمایش خاک

خاک خشک با فشار مشت می کنیم،

1-چناچه بر روی خاک،هنگام باز شدن دست،رگه های دست نشست داشته باشد،خاک از نوع مرغوب و مقاوم جهت سا ختمان سازی به حساب می آید.

2-خاک مشت شده را با انگشت شست همان دست به داخل خاک فرو برده ،اگر خاک از هم پاشیده نشود،خاک مرغوبی جهت ساختملن سازی به حساب می آید.

توجه 1:خاک رس حدودا دارای بیست درصد ماسه را سیلت گلی می نامند.

توجه 2:خاک هایی به صورت ماسه بادی می باشند و حدودا دارای ده درصد خاک رس باشند،سیلت می نامند .(این نوع خاک ها جهت ساختمان سازی نامناسب می باشد)

توجه 3:«سیلت خالص »به صورت ماسه بادی صد درصد می باشد.

2-5:شناسایی اصول تشخیص نوع زمین از نظر ساختمان سازی

جدول تشخیص نوع زمین،ازنظر ساختمان سازی

ردیف	نوع خاک	مشخصات	مرغوبیت
1	زمین باتلاقی وهموسی	1-احداث بنا با تکنیک های قدیمی امکان پذیر نیست 2-زمین کاملا سست می باشد 3-انواع این زمین ها به قرار زیر می باشد: لجن زار جنگلی هموسی(خاک برگ) باتلاقی	نامرغوب جهت ساختمان سازی
2	خاک دستی	1-از خاک های حاصل از نخاله های بنایی،خاک های حاصل از گود برداری می باشد. 2-تراکم آن از زمین های طبیعی کم تر است. 3-حتی الامکان از احداث بنا روی آن خودداری شود. 4-جهت احداث بنا روی این نوع زمین ها محل پی ها تا رسیدن به زمین طبیعی بایستی حفر شود	نامرغوب جهت ساختمان سازی
3	زمین های رسی	1-این نوع زمین ها تماما از خاک رس تشکیل شده است 2-زمین های رسی چنانچه خشک و فشرده باشد،برای ساختمان سازی مناسب است 3-زمین های رسی چنانچه دارای شیب باشند،از احداث ساختمان بر روی آن خودداری شود.	در حالت خشک و فشرده مرغوب بوده در غیر این صورت به خصوص در حالت شیب دارآن نامرغوب است
4	زمین های ماسه ای	1-این نوع زمین ها در حالت خشک ودر سطح افق قرار گرفته باشد،می توان تا یک طبقه سا ختمان سازی کرد و در حالت شیب دار آن از ساختن بنا بر روی آن خودداری شود	نامرغوب جهت ساختمان سازی
5	زمین های دج	فرمول ترکیبی این زمین ها به قرار زیر است زمین دجی = شن های ریز +شن های درشت +خاک رس +فشردگی کامل و تراکم زیاد 2-مقاومت فشاری این نوع زمین ها به حالت مطلوب می باشد. 3-زمین های دجی در رنگ های مختلف زرد –سیاه- سرخ ،زمین های مناسبی برای ساختمان سازی می باشد	مناسب جهت سا ختمان سازی
6	زمین های سنگی	1-در دامنه کوه ها یافت می شوند 2-در حالت یکپارچه برای ساختمان سازی مناسب است 3-در حالتی که زمین سنگی از نوع سنگ های گچی باشد،جهت ساختمان سازی مناسب نیست. 4-پی کنی بر روی زمین های سنگی بسیار مشکل و پر هزینه می باشد.	نامرغوب جهت ساختمان سازی
7	زمین های مخلوط	1-فرمول ترکیبی آنها به قرار زیر می باشد: زمین مخلوط =سنگ درشت +شن +ماسه +خاک رس 2-در صورت فشردگی و متراکم بودن آن جهت ساختمان سازی مناسب می باشد.در غیر این صورت مناسب ساختمان سازی نیست.	در صورت فشردگی مرغوب در غیر این صورت نامرغوب

3-5:آشنایی با انواع پی های ساختمان ،علائم اختصاری و کار برد آنها

پی= شالوده =  فندانسیون= ریشه ساختمان

تعریف پی: عضوی از ساختمان، که انتقال بار ساختمان به زمین را به عهده دارد، پی می نامند.به بیان دیگر، پی عضوی از ساختمان است که با خاک و زمین در تماس بوده و به عنوان ریشه ساختمان به حساب می آید.

الف)انواع پی از لحاظ شکل کلی آن	ب)انواع پی از لحاظ نوع مصالح (جنس )
1-منفرد 2-نواری 3-گسترده 4-شمعی	1-آجری 2-شفته ای 3-بتنی 4-بتن مسلح(بتن آرمه)

 

الف)انواع پی،از لحاظ شکل کلی آن (سیستم ساخت)

1)پی منفرد و کاربرد آن :

در مواقعی که میزان بار وارده کم و زمین از نوع بسیار سخت باشد،از این نوع پی استفاده می شود.

توجه 1:چنانچه بین دو پی منفرد،شناژبسته شود،علاوه بر تحمل بار فشاری که به عهده پی خواهد بود،نیرو های افقی مانند زلزله را نیز بواسطه شناژتحمل خواهد کرد.

توجه 2:مقطع پی های منفرد به شکل های مختلفی می توانداحداث شود.

توجه3:در حال حاضر،پی های ساختمان های معمولی،حتی ساختمان های یک طبقه را با اسکلت فلزی ویا اسکلت بتنی،جهت استحکام بیشتر ساختمان در برابر نیرو های وارده ویکپارچگی ،با احداث شناژ،به یکدیگرکلاف می کنند.

2)پی نواری

پی نواری را در زیر دیوار های باربردر ساختمان های آجری به کار می برند.

این نوع پی ها به صورت طولی،در امتداد طول دیوار باربر به طور بهم پیوسته احداث می شود.

توجه:حداقل اندازه ضخامت دیوارباربر،30سانتی متر است.

گام بندی ترسیم پلان فنداسیون نواری سا خمان آجری:

توجه:در حال حاضر،در محاسبات پی ساختمان با استفاده از<<برنامه های رایانه ای >>در ساختمان های با اسکلت فلزی ویا اسکلت بتنی،حتی ساختمان های یک طبقه نیز اندازه عرض شنا هابا پی های مساوی بوده وبه بیان دیگر،پی نواری احداث می گردد

دو مرحله ار مراحل اجرائی پی نواری در ساختمان اسکلت فلزی

مرحله اول:پی کنی و قالب بندی

مرحله دوم:آرماتور گذاری وصفحه گزاری

1.  پی صفحه ای = پی گسترده=رادیه ژنرال =ژنرال فنداسیون=پی عمومی

الف)بار وارده از ساختمان بسیار زیاد باشد.

ب)مقاومت زمین بسیار کم باشد.

توجه:جنس پی صفحه ای،بتن آرمه بوده و در سرتاسر زمین ساختمان،احداث می شود.به طوری که کلیه دیوارها وستون ها روی آن واقع می شوند.

1. پی شمعی

در زمین هایی که به هیچ وجه قدرت تحمل بارهای ساختمان را نداشته وسست باشند،مانند زمین های ماسه ای،خاک دستی ویا در محل هایی که زمین بکر(دست نخورده،طبیعی وسفت) درعمق زاد قرار داشته و خاک برداری حجم کلیه خاک های سطح زیر ساختمان،مقرون به صرفه نباشد،از طریق شمع کوبی زیر پی،بار ساختمان را به زمین بکر منتقل می نمایند.به بیان دیگر،در زمین هایی که سطح باربرو سفت در آن، با عمق زیاد حاصل می شود،از پی شمعی استفاده می شود.پی های شمعی، به واسطه پی اصلی، بارهای سازه(ساختمان) را می گیرند وبه زمین منتقل می کنند.

 

توجه 1:منظور از بار های ساختمان ،بار های مرده و زنده ساختمان است.

توجه 2:به آن دسته از بارهای ساختمان که قابل جابجایی نمی باشند،مانند دیوار،ستون،سقف و...«بارمرده» ساختمان می ن.امند.

توجه 3:به آن دسته از بار هایی که قابل جابجایی می باشند،مانند میز،صندلی،انسان و...«بار زنده» می نامند.

 

ب)انواع پی از لحاظ نوع مصالح(جنس)

 

1-پی آجری:

در ساختمان های کوچک با باروارده کم،پی آجری کاربرد دارد.

ملات بین دو ردیف آجر،از نوع ماسه و سیمان است. پی آجری به صورت نواری در زیر دیوار باربر آجری قرار می گیرد.

1. پی شفته آهکی:

در ساختمان های کوچک با بار وارده کم،پی شفته آهکی کاربرد دارد.چناچه گرد آهک شکفته،خاک ،شن را با آب مخلوط نماییم،خمیر شفته آهکی به دست می آید.

شفته را تا ضخامت حدود 25سانتی متر در پی ریخته و پس از24 ساعت روی آن با تخماق ضربه می زنند تا متراکم شود،پس از آن همین عمل را در25سانتی متر دوم،سوم و... انجام می دهند تا ارتفاع مورد نظر تامین شود.پی شفته ای به صورت نواری بوده ودر زیر دیوارباربرقرارمی گیرد.

توجه:چناچه گرد آهک زنده را با اب مخلوط نماییم به آهک مرده تبدیل می شود.

3-پی بتنی

در ساختمان هایی با بار وارده نسبتا زیاد،از پی بتنی استفاده می شود.

بتن،از مخلوط شن،ماسه ،آب و سیمان تشکیل می گردد.

پی بتنی به صورت نواری در زیر دیوار باربر قرار می گیرد.

اندازه حداقل ارتفاع آن 60سانتی متر بوده و به اندازه حدود 10 سانتی متر از هر طرف دیوارباربر،ضخیم تردر نظر گرفته می شود.

4. -پی بتن مسلح (بتن آرمه)

در ساختمان هایی با بار وارده زیاد،از پی بتن آرمه استفاده می شود.

بتن مسلح،از مخلوط شن،ماسه،آب،سیمان و میلگرد تشکیل می گردد.

در ساختمان های اسکلت فلزی و اسکلت بتن آرمه،ازپی با بتن مسلح استفاده می شود.

در ساختمان های آجری نیز به دلیل مقاومت زیاد این نوع پی،پیشنهاد می شود،از پی با بتن مسلح استفاده شود.

در مناطق زلزله خیز،استفاده از پی با بتن مسلح،اجتناب ناپذیراست.

 

4-5:شناسایی اصول تشخیص انواع پی

بحث تشخیص و شناسایی انواع پی،در اشکال مختلف،به صورت تصویری و با توضیحات در بحث ردیف 3-5(آشنایی با انواع پی های ساختمان،علائم اختصاری وکاربرد های آنها) آورده شده است.

 

 

 

 

        

برچسب ها