خانه هنر و معماری زنجان

آشنایی با پلان های ساختمانی

1-8:آشنایی با انواع پلان های ساختمانی

پلان

تعریف پلان:

برش فرضی افقی طبقه ای از ساختمان و تهیه نمای افقی را پلان طبقه مورد نظر از ساختمان می نامند.

توجه:در پلان طبقه مورد نظر از ساختمان،موارد زیر مشخص می شود:

1-درها(با مشخص نمودن اندازه عرض و ارتفاع آن)

2-پنجره(با مشخص نمودن اندازه عرض،دست انداز و ارتفاع آن)

3-ضخامت دیوار ها (با هاشور مصالح مصرفی در دیوار)

4-تقسیم بندی فضای داخلی

5-پله

6- کد مبنای ارتفاعات

7-کد اختلاف سطح

توجه:جهت ترسیم پلان و سایر نقشه های ساختمانی،بایستی کاربرد انواع ضخامت های هریک از خطوط،مشخص شود.

کاربرد هر یک از ضخامت های خطوط،در نقشه کشی ساختمان

در حالت کلی،خطوط نقشه ها،با سه ضخامت مختلف به قرار زیر ترسیم می شوند.

1-خطوط ضعیف:این نوع خطوط،جهت ترسیم خطوط اندازه ها،هاشور های موجود در نقشه و غیره استفاده می شود.

2-خطوط متوسط:این نوع خطوط،جهت ترسیم خطوط نمایی استفاده می شود.

3-خطوط قوی:از این نوع خطوط برای ترسیم خطوط سطح برش خورده ونوشتن اعداد اندازه،ترسیم کادر دور نقشه استفاده می شود.

اندازه گذاری پلان

سیستم اندازه گذاری صحیح یک پلان به قرار زیر می باشد:

الف) ردیف اول اندازه گذاری:در این ردیف در ها،پنجره،اندازه جرزها و فواصل بین آنها اندازه گذاری می شود.

ب)ردیف دوم اندازه گذاری: در این ردیف ضخامت دیوار ها وفواصل بین آنها اندازه گذاری می شود.

ج)ردیف سوم اندازه گذاری:در این ردیف اندازه پشت تا پشت دیوار که همان طول کل ساختمان می باشد،اندازه گذاری می شود.

توجه 1:در صورتی که در طول دیوار ردیف اول اندازه گذاری وجود نداشته باشد،اندازه گذاری در دو ردیف انجام میشود.

توجه2:جهت اندازه کذاری درها،اندازه عرض و ارتفاع آن به صورت عدد کسری نوشته می شود.که در آن صورت کسر،همان اندازه عرض در بوده و مخرج کسر،اندازه ارتفاع در می باشد.

توجه3:در اندازه گذاری پنجره نیز عدد روی خط اندازه،همان اندازه طول پنجره بوده و عدد زیر خط اندازه همان اندازه ارتفاع پنجره را نشان می دهد.

2-8:آشنایی با پلان طبقات

در ساختمان هایی که بیش از یک طبقه احداث می گردند،برای هر یک از طبقات،نقشه پلان جداگانه ترسیم می گردد،مگر اینکه ساختمان دارای طبقات مشابه باشند،در این صورت،برای طبقات مشابه،تحت عنوان پلان طبقات تیپ،یک پلان برای طبقات مشابه ترسیم می شود.

پلان تیپ:در یک ساختمان چند طبقه،طبقاتی که پلان های مشابه دارند،فقط یک نقشه(پلان)با عنوان پلان تیپ طبقات،تهیه می گردد.

مقیاس ترسیم پلان طبقات

پلان های طبقات نیز مانند سایر پلان های ساختمان،با مقیاس یک صدم ویا یک پنجاهم ترسیم می شوند.

توجه:در دفاتر تهیه نقشه جهت ارائه به شهرداری منطقه و یا دفاتر نظام مهندسی،جهت ترسیم پلان های طبقات ساختمان مسکونی،از مقیاس یک صدم استفاده می شود.

3-8:آشنایی با علائم مورد استفاده در پلان طبقات

علامت شمال در پلان

وضعیت و موقعیت ساختمان نسبت به شمال،با علامت شمال نشان داده می شود.علامت شمال،شکل استاندارد ندارد،بسته به سلیقه افراد،می توان علامت های مختلفی به وجود آورد.بایستی دقت داشت که اندازه آن متناسب با ذنقشه بوده وجهت آن واضح نشان داده شود.

توجه 1:شناخت نما های چهارگانه در پلان،با علامت شمال امکان پذیر است.

توجه2:قراردادن علامت شمال در ترسیمات پلان طراحی فضا ها(پلان اصلی) وپلان موقعیت الزامی است.

توجه3:در ترسیمات پلان فنداسیون،شیب بندی پشت بام و پلان تیر ریزی سقف نیز می توان علامت شمال را نمایش داد.

توجه4:علامت شمال را معمولا در سمت راست پلان و در قسمت بالا نمایش می دهند.

توجه5:یک دفتر تهیه نقشه و یا یک نقشه کش حرفه ای،از علامت شمال مختص خود،استفاده می کند.یک دفتر تهیه نقشه و یا یک نقشه کش حرفه ای،علامت شمال مخصوص خود را طراحی می کنند و در نقشه هایی که ترسیم می کنند،فقط از آن علامت استفاده می کنند.برای یک دفتر و یا یک نقشه کش حرفه ای،به مانند امضای یک فرد می باشد.

4-8:آشنایی با ترسیم درب و پنجره در پلان

پنجره در پلان

چناچه ترسیم نقشه با مقیاس یک صدم انجام شود،پنجره را به صورت یک خطی و یا دو خطی نشان می دهند ودر صورتی که نقشه با مقیاس یک پنجاهم ترسیم شود،پنجره را با دو خط نازک و به فاصله یک میلیمتر از همدیگر ترسیم می نمایند و سطح قرنیز پنجره را نیز نشان می دهند.

توجه1:خطوط داخلی و خارجی دیوار(کف پنجره)با خط نازک ترسیم می شود.

توجه2:در اندازه گذاری پلان پنجره،اندازه عرض پنجره را روی خط اندازه و اندازه ارتفاع پنجره را در زیر خط اندازه می نویسند.

در پلان پنجره داده شده با مقیاس یک صدم که ذیلا ملاحظه می کنید،اندازه 50/1 متر،مربوط به عرض پنجره بوده و اندازه 70/1 متر،مربوط به ارتفاع پنجره می باشد.

دست انداز پنجره و یا(O.K.B)

اندازه کف تمام شده اتاق تا کف پنجره را دست انداز پنجره می نامند.اندازه دست انداز پنجره در فضا های مختلف،اندازه های آن فرق می کند به بیان دیگر،هرفضایی از فضا های داخلی ساختمانo.k.b مخصوصی دارد.

ردیف	نام فضا	اندازه o.k.bبرحسب سانتی متر
1	اتاق خواب	70تا80cm
2	اتاق مهمانی	70تا80cm
3	آشپز خانه	80تا120cm
4	توالت و حمام	180تا200cm

درب با آستانه

چناچه خطی در قسمت ورودی در ترسیم شود،مفهوم آن آستانه در می باشد.

تعریف:قسمت کمی برجسته کف در را آستانه در می نامند.

هدف:جهت جلو گیری از انتقال آب،به کار برده می شود.

کاربرد:در ورودی ساختمان،در سرویس های بهداشتی(حمام،دستشویی) ورودی آشپز خانه و غیره

توجه:اندازه ضخامت آستانه درب را حدودا(تقریبا) پنج سانتی متر در نظر می گیرند.

درب بدون آستانه

درب هر یک از فضا های معمولی داخل ساختمان که شست وشو وآب وجود ندارد بدون کف برجسته، درنظر گرفته می شود.اینگونه در ها را «دربدون آستانه»می نامند. مانند درب اتاق ها،نشیمن،اتاق مطالعه و غیره

5-8:آشنایی با اصطلاحات فنی مورد استفاده در ترسیم پلان طبقات

عکس جدول تهیه گردیده است

6-8:آشنایی با تقسیم فضا ها و تشخیص رابطه منطقی بین فضا ها

طراحی ساختمان

برای ارائه یک طرح مناسب،بایستی موارد زیر،به طور معقول و استاندارد رعایت شود:

1-یادداشت نمودن فضا های مورد نیازدر داخل ساختمان،به ترتیب اولویت(اتاق خواب و آشپز خانه و غیره)

2-نور گیری مناسب از جهت های مختلف ساختمان.

3-جهت های قرار گرفتن هر یک از فضاها در داخل ساختمان.

4-ابعاد هر یک از فضا های داخلی ساختمان.

5-رابطه هر یک از فضا های داخلی ساختمان با فضا های داخلی دیگرهمان ساختمان.

1-فضا های مورد نیاز(طبق اولویت)

فضا های مورد نیاز برای یک ساختمان مسکونی معمولی را می توان به قرار زیر یادداشت نمود:

1-اتاق خواب،2-سرویس(حمام،رختکن ودستشویی و توالت)،3-آشپزخانه،4-غذا خوری وپذیرایی،5-هال،6-نشیمن،7-انباری،8-راه پله(در صورت نیاز)،9-اتاق مطالعه و کتابخانه،10-اتاق بازی،11-پاسیو(در صورت نیاز)،12-داکت(درصورت نیاز).

توجه:کلیه اولویت های فوق را می توان(با دلیل منطقی و با نظر صاحب طرح )جا به جا نمود.

2-نورگیری مناسب

نکات زیر در روشنایی اتاق ها موثر می باشند:

1-بیست درصد از سطح دیوار های فضای هر اتاق بایستی از شیشه پوشیده باشد.این مقدار از فضای شیشه ای،حتی در روز های ابری هم نور طبیعی را به اتاق می رساند.

2-برای آنکه روشنایی بیشتری به اتاق ها برسد،و از نور آفتاب و حرارت آن بیشتر بتوان استفاده کرد،باید حدالامکان پنجره ها را به طرف جنوب نصب کرد،و اگر ساختمان در مناطق گرمسیر قرار گرفته باشد،باید سعی شود،پنجره ها رو به شمال قرار گیرد.

3-برای توزیع بیشتر نور در داخل اتاق ها،لازم است،در صورت امکان پنجره ها را بر روی بیش از یک دیوار اتاق نصب کنیم.

4-بهترین نور در ایران نور جنوب بوده،و بعد از آن به ترتیب،نور شمال و مشرق می باشد.نور مغرب نور مناسبی نیست.اگر مجبور به گرفتن نور مغرب به اتاق ها شدیم،باید به طور غیر مستقیم این نور را به داخل اتاق بتابانیم.

خصوصیات چهار جهت اصلی

الف)شمال:بدون آفتاب-نور یکنواخت- در زمستان سرد- پنجره ها باید در این جهت بزرگ تر در نظر گرفته شود.

ب)جنوب:پر ارزش ترین قسمت،ضلع جنوب می باشد،بدون آفتاب در تابستان ها- در زمستان ها آفتاب عمیق می تابد- در تابستان ها جهت جلوگیری ازتابش نور خورشید بایستی سایبان زده شود.

ج)مشرق:تابش آفتاب در صبح ها به صورت مایل و در تابستان ها تابش آفتاب قابل تحمل،ولی در زمستان ها کمی سرد است.

د)مغرب:آفتاب عمیق در بعد از ظهر های تابستان – در زمستان بدون آفتاب.

3-ابعاد فضا ها

ابعاد فضا های مسکونی داخل ساختمان (اتاق خواب،نشیمن،هال،غذا خوری،و پذیرایی ) و ابعاد فضا های غیر مسکونی داخل ساختمان(حمام،توالت،رختکن،دستشویی،انباری) طبق فرمول های زیر محاسبه می شوند:

L=b+Max 2m

B(min 3m)

Max 2m(0-2m)

فرمول طول داخلی فضا های مسکونی

که در آن L طول داخلی فضا،وb عرض داخلی فضا (حداقل 3 متر)می باشد.

L=b*1-2

فرمول طول داخلی فضا های غیر مسکونی

که درآنL طول داخلی فضا،وb عرض داخلی فضا می باشد.

توجه:ابعاد آشپزخانه را در صورت نیاز می توان،مسکونی و یا غیر مسکونی در نظر گرفت.

7-8:شناسایی اصول ترسیم پلان های ساختمانی

ترسیم پلان های ساختمانی

محاسبه رمپ (ramp)و ترسیم آن

رامپ

تعریف: سطح شیبداری که دو اختلاف سطح را به یکدیگر ارتباط می دهد،رامپ می نامند.

کاربرد:حرکت برنکارهای چرخ دار،صندلی چرخدار(ویلچر)،انتقال اتومبیل از سطح زمین به زیرزمین،انتقال اتومبیل به سطح بالاتر از روی زمین بکار می رود.

توجه1:حداکثر شیب رامپ،بر اساس ضوابط شهرداری ها،15 درصد در نظر گرفته می شود.

توجه2:سطح روی رامپ را به صورت شیاردار می سازند.این امر جهت افزایش نیروی اصطکاک برای جلو گیری از سر خوردن در هنگام یخبندان های شدید،صورت می گیرد.

توجه3:اندازه حداقل عرض رامپ،جهت دسترسی پارکینگ برای حداکثر 25واحد،5/3 متر پیش بینی می شود(مطابق ضوابط شهرداری ها).

توجه4:مطابق ضوابط شهرداری ها،فضای لازم برای هر واحد پارکینگ 5*3 متر می باشد وچناچه پارک دو ماشین در کنار یکدیگر پیش بینی شود،فضایی معادل 5*5 متر مورد نیاز است.ضمنا عرض مانور اتومبیل بایستی 5 متر پیش بینی شود.

توجه5:سطح خارجی رامپ،جزو زیر بنای ساختمان،محسوب نمی شود.

8-8 :آشنایی با موارد استفاده راپید ها در اندازه های مختلف

استفاده از راپید در ترسیم پلان

الف)قلم راپید2/0 ،برای ترسیم خطوط نازک استفاده می شود.

توجه:خطوط نازک،در ترسیم خطوط اندازه،هاشور ها و غیره کاربرد دارد.

ب)قلم راپید4/0 ،برای ترسیم خطوط متوسط استفاده می شود.

توجه:خطوط متوسط،در ترسیم خطوط نمایی استفاده می شود.

ج)قلم راپید6/0، برای ترسیم خطوط ضخیم استفاده می شود.

توجه:خطوط ضخیم،در ترسیم خطوط صفحات برش خورده دیوار ها،برای نوشتن اعداد اندازه و حروف نویسی و غیره به کار می رود.

9-8:شناسایی اصول مرکبی کردن پلان های ساختمانی

برای اطلاعات در مورد اصول مرکبی کردن نقشه،به مطالب 3-4 ازفصل چهارم و مطالب 8-8 از فصل هشتم همین کتاب مراجعه شود.

10-8:شناسایی اصول محاسبه رمپ وترسیم آن